Υπηρεσίες

Ψυχοθεραπευτικές Παρεμβάσεις

Οι ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις μπορεί να συνδυάζουν διάφορες προσεγγίσεις εξατομικευμένα ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του συγκεκριμένου ατόμου και της συγκεκριμένης κατάστασης. Στόχοι είναι η διευθέτηση προβλημάτων, η αντιμετώπιση συμπτωμάτων και η επίτευξη καλλίτερης  λειτουργικότητας.

Παραδείγματα καταστάσεων που χρήζουν ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης είναι: (α) αντιδράσεις του ατόμου με συμπτώματα κατάθλιψης, (β) αντιδράσεις του ατόμου με συμπτώματα έντονου άγχους που επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής, (γ) κρίσεις πανικού, (δ) δυσκολίες προσαρμογής και κοινωνικοποίησης σε άτομα με διαταραχές ανάπτυξης όπως Asperger ή αυτισμό, (ε) δυσκολίες προσαρμογής και φοβικές αντιδράσεις λόγω εμπειριών εκφοβισμού στο περιβάλλον του σχολείου (bullying), (στ) ψυχολογικές αντιδράσεις σε σωματικές ασθένειες, και (ζ) στρεσογόνες περιστάσεις ζωής.

Συμβουλευτική

Η συμβουλευτική είναι κλάδος της ψυχολογίας που αποσκοπεί στο να διευκολύνει τον άνθρωπο στην αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων, που είτε συνδέονται με δικές του εσωτερικές δυσκολίες, είτε με εξωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες, είτε με συνδυασμό και των δύο. Επίσης, στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους, αλλά και στη διαχείριση στρεσσογόνων καταστάσεων, όπως π.χ. χωρισμό ή διαζύγιο, πένθος, δυσκολίες στην εργασία, συγκρουσιακές σχέσεις εντός και εκτός οικογένειας, ασθένειες που αφορούν το ίδιο το άτομο ή άλλα κοντινά του πρόσωπα με τα οποία εμπλέκεται ως φροντιστής.

Αφορά όλες τις περιόδους της ζωής και όλες τις ηλικιακές φάσεις. Το άτομο ορισμένες φορές μπορεί να νοιώσει ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο που κάποιες στιγμές να φθάνει μέχρι την απόγνωση. Η συνεργασία με κάποιον επιστήμονα με ειδικές γνώσεις στον ψυχισμό και πιο αντικειμενική “ματιά” στην κατάσταση, δίνει τη δυνατότητα να παραμερισθούν τα εμπόδια και να αναδυθούν εναλλακτικές λύσεις και επιλογές, οι οποίες οικοδομούνται σε ένα περιβάλλον σεβασμού, αποδοχής και εμπιστοσύνης που δεν στηρίζεται σε έτοιμες “συνταγές” ή στις προσωπικές απόψεις και θέσεις του ειδικού. Αυτές οι διαφορετικές λύσεις και επιλογές συχνά δεν είναι εύκολες και γρήγορες, όμως έχουν τη δυνατότητα να ανοίγουν νέους δρόμους και να οδηγούν σε άλλες προοπτικές.

Ψυχοεκπαίδευση Φροντιστών Ασθενών με Άνοια

Η άνοια είναι μια ασθένεια που επηρεάζει σημαντικά τη ζωή και το συναισθηματικό κόσμο τόσο του ασθενή όσο και της οικογένειάς του. Στην Ελλάδα, η οικογένεια διατηρεί στην πλειοψηφία των περιπτώσεων την ευθύνη της φροντίδας των ασθενών. Οι υψηλές απαιτήσεις φροντίδας των ανοϊκών ασθενών επιδρούν στην υγεία των συγγενών-φροντιστών. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα έχουν μεγαλύτερο βαθμό επιβάρυνσης σε σχέση με φροντιστές ασθενών με άλλες χρόνιες νόσους, λόγω του χρόνιου στρες που βιώνουν. Ενδεικτικό είναι ότι σχεδόν όλες οι μελέτες αναφέρουν αυξημένα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε φροντιστές ασθενών με άνοια σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

Η φροντίδα προς εκείνους που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες τους έχει ως στόχο την προστασία, διατήρηση και ενίσχυση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, και είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη. Βασικά συστατικά της φροντίδας είναι: (α) η προσοχή, (β) το ενδιαφέρον-ευθύνη, και (γ) το συναισθηματικό δέσιμο-αφοσίωση. Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι οι οικογένειες προκειμένου να γίνουν αποτελεσματικοί συνεργάτες στην αντιμετώπιση της ασθένειας του άρρωστου συγγενή τους χρειάζονται εκπαίδευση για την ασθένεια (συμπτώματα, αιτιολογία, πρόγνωση) αλλά και σε συγκεκριμένες δεξιότητες. Οι ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις είναι, συνεπώς, αποτελεσματικές όταν παρέχουν λεπτομερή πληροφόρηση για την ασθένεια, όταν εκπαιδεύουν σε μηχανισμούς επίλυσης προβλημάτων και όταν προσφέρουν πρακτική και συναισθηματική υποστήριξη. Στόχος της ψυχοεκπαίδευσης στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η ενημέρωση και ψυχολογική υποστήριξη των φροντιστών, με στόχο την καλύτερη διαχείριση της σύνθετης καθημερινότητας, η οποία περιλαμβάνει πολλαπλές απαιτήσεις, ρόλους και ανάγκες.

Ενδεικτικά θέματα των συναντήσεων ψυχοεκπαίδευσης, οι οποίες μπορούν να πραγματοποιηθούν είτε ατομικά είτε με τη μορφή ομάδων, είναι τα ακόλουθα: (α) Άνοια, κλινική εικόνα και εξέλιξη της νόσου (β) Σχεδιασμός και οργάνωση τρόπων φροντίδας (γ) Ψυχολογική επιβάρυνση φροντιστών (δ) Λειτουργικές μεταβολές στο περιβάλλον του ασθενούς (ε) Τρόποι με τους οποίους επηρεάζεται η καθημερινότητα των φροντιστών από τη νόσο της άνοιας και πρακτικές συμβουλές για την καλύτερη διαχείριση της καθημερινότητας.

Παρεμβάσεις Νοητικής Ενδυνάμωσης

Με την πάροδο της ηλικίας αρκετοί από εμάς παρουσιάζουμε ήπιες ή και μεγαλυτέρου βαθμού δυσκολίες με τη μνήμη μας, καθώς και με άλλες νοητικές λειτουργίες, όπως η προσοχή, η οπτικοχωρική αντίληψη και η δυνατότητα επίλυσης καθημερινών προβλημάτων. Στις περιπτώσεις αυτές η ικανότητά μας να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της προσωπικής, κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής παραμένει σε καλό ή ικανοποιητικό επίπεδο, αλλά υπάρχει αυξημένος κίνδυνος, σε σχέση με το γενικό πλυθυσμό, να εμφανιστεί στο μέλλον άνοια, με πιο συχνή την περίπτωση της νόσου Alzheimer.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα, τα οποία δείχνουν ότι η εφαρμογή κατάλληλων παρεμβάσεων μπορεί να ενδυναμώσει τη λειτουργία της μνήμης, καθώς και άλλες νοητικές λειτουργίες και παράλληλα να μειώσει τον κίνδυνο ή να καθυστερήσει το χρόνο εμφάνισης της άνοιας. Ενδεικτικές της σημασίας του περιβάλλοντος είναι οι περιπτώσεις μονοζυγωτικών διδύμων, δηλαδή ατόμων με ίδιο γενετικό υπόστρωμα, στις οποίες η έναρξη της νόσου Alzheimer δεν εμφανίζεται στην ίδια ή σε κοντινή ηλικία, αλλά αντιθέτως παρουσιάζει σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο αδελφών.

Βάσει των κατευθύνσεων που δίνουν τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα, σκοπός μας είναι η εφαρμογή εξατομικευμένων προγραμμάτων νοητικής ενδυνάμωσης, τα οποία θα ενισχύσουν τις νοητικές λειτουργίες των συμμετεχόντων και θα μειώσουν τον κίνδυνο ή θα καθυστερήσουν τον χρόνο εμφάνισης σοβαρής νοητικής έκπτωσης που παρατηρείται σε περιπτώσεις άνοιας, με πιο χαρακτηριστική τη νόσο Alzheimer.

Μη Φαρμακευτικές Παρεμβάσεις σε Ασθενείς με Άνοια

Μια μορφή μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων σε άτομα με άνοια (νόσος Alzheimer, Αγγειακή Άνοια) που εφαρμόζεται όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια αποτελούν τα προγράμματα νοητικής εξάσκησης και ενδυνάμωσης. Πυρήνας των συγκεκριμένων προγραμμάτων, τα οποία μπορούν να πραγματοποιηθούν με τη μορφή ατομικών ή ομαδικών συνεδριών, είναι η εφαρμογή δραστηριοτήτων που στοχεύουν σε συγκεκριμένες πτυχές της νοητικής λειτουργίας όπως είναι η μνήμη, η προσοχή, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, οι οπτικοχωρικές ικανότητες και η γλωσσική λειτουργία.

Επίσης, η παρέμβαση περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων, όπως τακτικές εκμάθησης και επανεκμάθησης πληροφοριών (ονόματα προσώπων, ονόματα αντικειμένων), προσανατολισμό στην επικαιρότητα, εκπαίδευση στη χρήση μνημονικών βοηθημάτων (π.χ. σημειωματάριο, ημερολόγιο) κ.λπ. ,καθώς και αντισταθμιστικές τεχνικές που μπορούν να βελτιώσουν την απόδοση του συμμετέχοντα, ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης

Οι δραστηριότητες κάθε συνεδρίας μπορεί να πραγματοποιούνται είτε με χαρτί και μολύβι, είτε μέσω υπολογιστή και σε πολλές περιπτώσεις αναπαριστούν ή συνδέονται με καταστάσεις της καθημερινής ζωής. Επίσης, είναι σημαντικό να έχουν εξατομικευμένο χαρακτήρα και ο βαθμός δυσκολίας καθώς και το είδος των δραστηριοτήτων να είναι προσαρμοσμένο στα χαρακτηριστικά του κάθε συμμετέχοντα, ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.

Έρευνες έχουν δείξει ότι άνθρωποι στα αρχικά στάδια της άνοιας μπορούν σε κάποιο βαθμό και με την κατάλληλη υποστήριξη να μάθουν και να ξαναμάθουν προσωπικές πληροφορίες να διατηρήσουν αυτή τη μάθηση στο χρόνο, βελτιώνοντας τη λειτουργικότητά τους.

Στόχος των συγκεκριμένων προγραμμάτων είναι, ανάλογα με την περίπτωση, η ενίσχυση, διατήρηση ή μείωση του ρυθμού έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των συμμετεχόντων και τους οικογενειακού τους περιβάλλοντος.

Νευροψυχολογική Εκτίμηση

Η νευροψυχολογική εκτίμηση αξιολογεί με συστηματικό τρόπο τις νοητικές λειτουργίες μέσω της χρήσης έγκυρων και αξιόπιστων ψυχομετρικών εργαλειών. Λειτουργίες και ικανότητες που αποτελούν συχνά στόχο αξιολόγησης σε μια νευροψυχολογική εκτίμηση είναι οι ακόλουθες:

• Μνήμη
• Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων
• Οπτικοχωρικές Ικανότητες
• Προσοχή και Αντίληψη
• Γλωσσικές Λειτουργίες
• Ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών
• Σχεδιασμός, οργάνωση, προγραμματισμός
• Προσανατολισμός σε τόπο και χρόνο
• Συμπεριφορά και Προσωπικότητα

Ενδεικτικές καταστάσεις στις οποίες ενδείκνυται η νευροψυχολογική εκτίμηση, ώστε να αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους στις νοητικές λειτουργίες, είναι οι ακόλουθες:

• Νόσος Alzheimer
• Νόσος Parkinson
• Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο
• Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση
• Καρδιοχειρουργική Επέμβαση
• Ψυχωσική Συνδρομη
• Κατάθλιψη ή Διπολική Διαταραχή
• Ήπια Νοητική Διαταραχή (MCI)
• Σκλήρυνση κατά πλάκας
• Σύνδρομο Asperger

Η νευροψυχολογικής εκτίμηση μπορεί να:

1. Bοηθήσει στην επιβεβαίωση ή στη διευκρίνιση μιας διάγνωσης

2. Διαπιστώσει σε ποιους τομείς της νοητικής λειτουργίας ο εξεταζόμενος αντιμετωπίζει δυσκολίες

3. Aξιολογήσει το βαθμό μεταβολής των νοητικών λειτουργιών σε σχέση με μια προηγούμενη εξέταση

4. Βοηθήσει σε αποφάσεις σχετικά με τη λειτουργικότητα του ατόμου (π.χ. οδήγηση, διαχείριση οικονομικών) και τη δυνατότητα αυτόνομης διαβίωσης

5. Βοηθήσει στο σχεδιασμό κατάλληλων προγραμμάτων αποκατάστασης και νοητικής ενδυνάμωσης

6. Οδηγήσει στην παραπομπή σε άλλους ειδικούς, όπως νευρολόγους, ψυχιατρούς, εργοθεραπευτές, και ειδικούς παιδαγωγούς

Εκτίμηση Νοημοσύνης

Παγκοσμίως η πιο δημοφιλής επιλογή για την εκτίμηση της νοημοσύνης είναι η κλίμακα του Wechsler. Η πρόσφατη στάθμιση της κλίμακας στον ελληνικό πληθυσμό (WAIS-IVGR) δίνει τη δυνατότητα να αξιολογηθεί με έγκυρο και αξιόπιστο τρόπο η νοημοσύνη των ενηλίκων όλων των ηλικιών στη χώρα μας. Η εκτίμηση της νοημοσύνης μέσω της κλίμακας του Wechsler παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για μεγάλο εύρος νοητικών ικανοτήτων και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ποικίλους τρόπους, όπως π.χ. στη καθοδήγηση μελλοντικών επιλογών και αποφάσεων, στη διαφορική διάγνωση, και στην εκτίμηση του βαθμού και του είδους των μεταβολών που έχουν προκληθεί στη νοητική λειτουργία εξαιτίας συγκεκριμένων καταστάσεων και εμπειριών.

Επίσης, μέσω της χορήγησης του WISC-IIIGR που αφορά παιδιά και εφήβους μπορούν να συλλεχθούν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την πρόβλεψη της πορείας εξέλιξης του νοητικού δυναμικού, θέματα σχολικού και επαγγελματικού προσανατολισμού, και το σχεδιασμό εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Online Υπηρεσίες

Για άτομα που διαμένουν εκτός Αττικής ή στο εξωτερικό, καθώς και σε περιπτώσεις που λόγοι υγείας καθιστούν δύσκολη την μετακίνηση, ορισμένες από τις υπηρεσίες του γραφείου μπορούν να πραγματοποιηθούν διαδικτυακά μέσω Skype. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες διαδικτυακής συνεργασίας μπορείτε να επικοινωνήσετε είτε μέσω τηλεφώνου (210 7221900) είτε μέσω email (psychologist@iberatis.gr).